Op vakantie met een belastingschuld of openstaande boetes? Jos Pieters, brigadecommandant Grensbewaking op Schiphol, raadt het je ten strengste af. Zorg ervoor dat je ‘schoon’ bent, benadrukt hij. Ondertussen streeft de marechausseebaas naar een grenspassage die de boel zo min mogelijk ophoudt. “Degenen die geen profiel hebben moeten we durven loslaten.”
Van de 6.800 medewerkers heeft de Koninklijke Marechaussee er 1.800 gestationeerd op de luchthaven. Pieters heeft er 550 onder zijn hoede. Deze mensen zijn naast gezagsdrager, vaak het eerste contact voor toeristen. ‘Het visitekaartje’, aldus de website van Defensie. Pieters vertaalt dat in ‘hostmanship’: het idee dat je de ‘klant’ vooral als ‘gast’ moet behandelen.
Aan de andere kant is Schiphol één van de weinige locaties waar de overheid haar burgers binnenstebuiten mag keren. “Maar in ruil voor wat informatie, moet de mobiliteit van mensen die niets op hun kerfstok hebben gegarandeerd zijn”, vindt Pieters. “Als je nog nooit met de politie in aanraking bent geweest, je gaat voor je zaak naar het buitenland, we weten dat je eraan komt, je hotel is al geboekt of degene waar je naartoe gaat bevestigt je komst, dan moet je toch zo weinig mogelijk last hebben van de overheid?”
Die visie breekt met het idee van de commanderende grensbewaker die passagiers als vee drijft. Uit Pieters’ mond zal je dat soort kwalificaties over grenswachten in andere landen echter niet horen. Streng en toch klantvriendelijk, is dat geen ingewikkeld spanningsveld? “Dat is niet moeilijk”, verzekert Pieters. “Dat is ons specialisme.” De beslissingsprocessen van zijn mensen worden regelmatig onderzocht. Ook om het ‘Is it because I’m black?!’-commentaar te voorkomen. Zijn medewerkers kunnen aanslaan op een verdacht reisverleden, maar niet alles hoeft volgens Pieters informatiegestuurd te zijn. Het onderbuikgevoel mag zich volgens de commandant soms best laten gelden.
‘ALLES IN DIENST VAN EEN SNELLE PROCESGANG’
Denken door de ogen van passagiers, perceptiemanagement. Daartoe beweegt Pieters zijn personeel. “Je hoort dan meer”, zo duidt hij het wederzijdse belang. Bij binnenkomst wordt er getoetst op reisdoel, duur verblijf en voldoende geld. De vangst van vorig jaar (in- en uitreis): 635 valse paspoorten, 2.300 geweigerden en 1,2 miljoen euro aan geïnde boetes. 7.000 signaleringen werden afgehandeld: van internationaal gezochte personen tot hardrijders.
Schiphol is dé locatie om burgers door te lichten, terwijl die burgers zelf een vliegtuig te halen hebben. “We kennen hun belang”, zegt Pieters daarover. Als hem de situatie voorgelegd wordt van een man met een belastingschuld die met zijn gezin op vakantie gaat, antwoordt hij: “We proberen te luisteren. Maar iemand die voor duizend euro in het opsporingsregister staat, daarvan wordt op dat moment wel gewoon een betaling vereist.” En als die man niet kan pinnen? “De signalering bepaalt of hij dan vervangend moet zitten of dat zijn auto ingenomen wordt. Dat is afhankelijk van de code, niet van degene achter de balie. Gok niet op het geweten van de grenswachter.”
Eenmaal uit de rij gepikt, wordt geprobeerd de schade beperkt te houden. “Als iemand betaald heeft kunnen wij er over het algemeen voor zorgen dat zijn vlucht alsnog gehaald wordt. Alles staat in dienst van een snelle procesgang.” Pieters raadt passagiers aan ook zelf inventief te zijn. Door bijvoorbeeld vrienden of familie te laten betalen. Coulance is geen beleid, benadrukt hij, maar als je om een boete van 40 euro je vlucht dreigt te missen dan wordt er weleens aan zwaardere signaleringen prioriteit gegeven. “Wil je echter vlekkeloos de grensbewaking door, dan doe je er verstandig aan te zorgen dat je schoon bent.”
‘WE PASSEN ONZE VERSCHIJNINGSVORM AAN’
De vorig jaar ingestelde Self-service Passport Control neemt veel werk uit handen. Door dat elektronische hek kan de marechaussee zich meer richten op gedrag, terwijl er geen afbreuk wordt gedaan aan controle op signaleringen. Pieters ziet een toekomst voor zich waarin de techniek de grenspassage almaar geruislozer maakt. Buiten de paspoortbalies wordt ook flink gecontroleerd. “We passen onze verschijningsvorm aan”, zegt Pieters daarover. Zo kan het gebeuren dat iemand al op plek negen in de rij wordt opgemerkt. “We doen aan profiling, we kijken naar afwijkend gedrag. Dat noemen wij de SDR-methode. Search, detect and react.”
Loeikwaad wordt de marechaussee van mensen die voor de grap beweren dat ze een bom bij zich hebben. “Dan kom je aan ons DNA. Dan ben je aan de beurt!”, waarschuwt Pieters. Het overkwam een jongeman die met zijn vrienden naar Barcelona wilde. “Uiteindelijk kon hij niet mee en mocht hij 500 euro aftikken.” Mensen die hun bagage even onbeheerd laten, komen er beter vanaf. Continu worden zij op hun verantwoordelijkheid gewezen. Tientallen keren per dag gaat er alsnog ‘een protocol’ in werking: speurhond erheen, verkenning, beslissing. Dan staat iedereen “op aan”, aldus Pieters.
De marechaussee is vaak het eerste aanspreekpunt. “We brengen niet iedere gestrande student naar huis, maar bij ons kun je wel altijd terecht met je verhaal”, vertelt Pieters. “We doen soms dingen die niet van ons verwacht worden.” Ter illustratie noemt hij het terughalen van vergeten medicijnen en het reanimeren van passagiers. Schiphol is meer dan een vliegveld, besluit Pieters. “Het is een stad met tweehonderd nationaliteiten, the gateway to Europe. Als je uit een vermoeiende vergadering komt, dan ben je er snel weer helemaal bij: het is dynamisch, het is internationaal, het doet ertoe. Zien we het silhouet van Schiphol aan de horizon verrijzen, dan gebeurt er met ons wel wat. Dat is collectieve trots.”
Bron: http://www.stevendejong.nl/journalistiek/commandant-marechaussee-schiphol-gok-niet-op-het-geweten-van-de-grenswachter/
